10 vragen aan Shaun McCarthy

1. Kun je ons iets over jezelf vertellen? Bijvoorbeeld waarom je een screen writer bent geworden?

Ik ben geboren in Londen maar heb een aantal eerste jaren van mijn leven doorgebracht op het eiland Jersey waar een oom en tante een hotel runden. Mijn vader werkte daar ook en ik heb een tijdje in dat hotel gewoond, daarna verhuisden we naar een huisje op een bloemenkwekerij. Het hotel beweerde een van de eerste cocktailbars op Jersey te hebben, hoewel ik natuurlijk te jong was om te weten of dat waar was! Ik herinner me wel dat mijn tante aan de bar zat, ze rookte ‘Balkan Sobranie’ sigaretten die in verschillende kleuren verkrijgbaar waren, en ze sorteerde de sigaretten die bij haar cocktailjurk van die avond pasten, de ene avond helemaal rood, de andere dag zwart, enzovoort.

Mijn vroegste speelterrein was een wit zandstrand, het zuidelijkste strand van het Verenigd Koninkrijk, en dus vaak met de heetste zon. Niemand leek zich toen zorgen te maken om hun kinderen uit de zon te houden, en ik heb altijd van het warme weer gehouden.
Toen ik vijf was verhuisden we terug naar Londen, ik verruilde dat strand voor een nogal armoedig en vervallen deel van de stad. In plaats van zand en zee waren het nu achterafstraatjes en achtertuinen. Maar kinderen merken niet wat ze in materieel opzicht hebben “verloren”, zoals hun ouders dat doen: ik was er heel gelukkig en heb er minstens één vriend voor het leven gemaakt.

Mijn weg naar het scenarioschrijven is nogal vreemd… Ik begon gedichten te schrijven op school, die zijn korter dan verhalen, dus ik dacht dat dit een goede manier was om minder schrijfhuiswerk te doen. Mijn leraar deed mee aan een wedstrijd in de krant en een van mijn gedichten won, dus ik beschouwde mezelf meteen als een dichter. Tegen de tijd dat ik 19 was, had ik mijn eerste kleine gedichtenbundel gepubliceerd. Daarna volgden nog drie boeken.

‘We hebben allemaal wat hulp nodig als we beginnen’

Enkele jaren later ontmoette ik de Nobelprijs winnende dichter Derek Walcott. Ik was een literair festival aan het organiseren en hij was onze sterschrijver. Hij raadde me aan om te proberen toneelstukken te schrijven, toneelstukken geschreven in verzen. Hij deed dit ook en vond het vanzelfsprekend dat dichters voor het theater schreven.  Dus schreef ik mijn eerste toneelstuk, gedeeltelijk in dichtvorm: een hervertelling van de legende van Dokter Faustus die zich afspeelde tussen paramilitairen in Noord-Ierland, waar ik korte tijd werkte als schrijver in de gemeenschap.
Het stuk was afschuwelijk, maar ik had het geluk een regisseur te ontmoeten die vond dat het ‘iets had’ en met begeleiding een veel betere versie maakte. Ik leerde veel van de technieken die we in het theater gebruiken om nieuwe scripts te ontwikkelen. En we hebben allemaal wat hulp nodig als we beginnen!  Toen kreeg ik mijn eerste BBC-radiodramaserie, daarna kreeg ik de opdracht om een stuk te schrijven voor een klein theater, en zo ging ik maar door.

Lessen in creatief schrijven

Natuurlijk zijn er tijden dat er geen aanbiedingen zijn voor het schrijven van scenario’s, en ik heb altijd mijn lessen in creatief schrijven ontwikkeld. Gedurende 15 jaar heb ik (parttime) gewerkt als docent scenarioschrijven aan de voortgezette opleiding van de universiteit van Oxford. Op het moment dat ik dit schrijf, zit ik in een nogal elegante studeerkamer in Christchurch College, de grootse van alle colleges in Oxford.

2. Wat voor soort scripts en toneelstukken heb je geschreven?

Allerlei soorten! Van serieuze politieke drama’s over het conflict tussen de Britse bevolking en de politie en reizigers (zigeuners, mijn grootvader was een zigeuner) tot komische toneelkluchten. Ik voel me waarschijnlijk het meest aangetrokken tot verhalen voor toneel of film die een politiek of sociaal rechtvaardig thema hebben. Ik heb ook toneelstukken en boeken bewerkt om er nieuwe versies van te maken.  En zoals de meeste toneelschrijvers heb ik nieuwe versies van klassieke kerstshows geschreven!

A Christmas Carol met Scrooge als jongere personage

Mijn versie van Charles Dickens  ‘A Christmas Carol’, maakt van Scrooge een jonger personage dat nog te leven heeft nadat hij zijn leven heeft gebeterd en een gelukkiger mens is geworden. Ik heb ook het personage van Belle herschreven, het meisje van wie hij hield toen hij jong was, maar dat hem verliet omdat hij zag dat hij meer van geld dan van haar ging houden. Aan het eind van het stuk is Scrooge aan het genieten van het kerstfeest van zijn neef. Hij wordt gevraagd de deur te openen voor een gast, en we kunnen zien dat het Belle is. Op het moment dat hij de deur opent om de liefde te zien die hij verloor, gaan de lichten op zwart en eindigt de voorstelling! We zijn er zeker van dat hij eindelijk het geluk vindt!

3. Welke script vond je het meest uitdagend om te schrijven en kun je ons vertellen waarom? En waar werk je nu aan?

Het moeilijkste script dat ik ooit heb geschreven is een klucht, een komedie over persoonsverwisseling, verwarring en opzettelijke leugens. Het heeft de ietwat vreemde titel ‘Able Archer CPX’. Dat was de codenaam voor een groot militair ‘oorlogsspel’ van de NAVO in 1983, waarvan men nu denkt dat het de wereld dichter bij een nucleair conflict heeft gebracht dan enig ander moment in de geschiedenis, omdat de Sovjets geloofden dat dit geen oefening was maar het begin van een echte oorlog. Mijn personages zijn voornamelijk spionnen, mensen die getraind zijn om andere mensen te misleiden, maar ook te snel complotten zien waar er geen zijn. Omdat het een komedie is, is er ook een mislukte love interest, achtervolgingen en mensen in vermomming.
En natuurlijk blijkt het vrouwelijke personage dat de gebeurtenissen het minst in de hand lijkt te hebben, de hoofdspion te zijn die alles regelt wat er gebeurt, en die haar ‘gelukszonnebril’ draagt in de grote slotscène die zich afspeelt in het Brusselse Atomium (het hele stuk speelt zich af in België) waar ze… Nou, je moet het stuk zien om te ontdekken hoe alle losse eindjes worden opgelost. Het kostte weken werk en veel tijd in de repetitieruimte met acteurs om het allemaal werkend te krijgen. We hebben veel gelachen, dus we moeten iets goed hebben gedaan.

Een show die locatie-specifiek is

Ik schrijf momenteel een ‘site specific’ show die (hopelijk ooit, ondanks de verschrikkingen van Brexit!) zal worden opgevoerd in een kasteel in Zuid-Italië. Het publiek zal zich in twee groepen door het kasteel bewegen en personages ontmoeten uit het leven van de Renaissance componist en meervoudige moordenaar Don Carlo Gesualo.  Ik ben ook bezig met het schrijven van een nieuw toneelstuk over migratie, dat zich afspeelt op een strand dat overal kan zijn waar mensen aan land worstelen, wanhopig op zoek naar een nieuw leven en veiligheid.

4. Je bent docent in Oxford. Wat voor soort studies verzorg je? Welke studenten komen daarop af en wat leren ze? En wat maakt het speciaal om aan de Oxford universiteit te studeren?

Ik geef les aan deeltijdstudenten in een tweejarig undergraduate programma, dus veel van hen zijn ouder dan ‘rechtstreeks van school komende’ voltijds undergraduates. Dit zorgt voor een interessante mix van ideeën en schrijfvaardigheid in onze lessen.
Ik geef ook zomercursussen waar deze studenten komen wonen en schrijven in een van de colleges van Oxford. Dan zijn er nog diverse korte cursussen die ik plan en geef over specifieke aspecten van het schrijven van scenario’s: hoe bewerk je werk (romans, non-fictieboeken) voor toneel en scherm; hoe plan je een pilotaflevering voor een tv-dramaserie; hoe schrijf je pitches en behandelingen voor scenario’s, enz. Deze cursussen staan open voor het publiek en heel wat mensen die komen schrijven zijn al bezig, sommigen professioneel.  Wij bieden nu online versies van sommige cursussen aan en deze zijn populair, vooral bij studenten die niet in het Verenigd Koninkrijk wonen.

5. Welke dromen hebben deze studenten? En denk je dat die typerend zijn voor iedereen die zich met creatief schrijven bezighoudt?

De meesten willen een gepubliceerd of geproduceerd schrijver worden, hoewel sommigen de kortere cursussen alleen voor hun plezier doen. Misschien om het kijken naar films en het bezoeken van toneelstukken aangenamer te maken.  Maar al onze cursussen zijn van hoog niveau en vergen een grote inzet van de cursist – de schrijver.

‘Tegenwoordig willen mensen vooral mini-dramaseries maken voor TV of streamingdiensten’

Tien jaar geleden wilden mensen die geïnteresseerd waren in scenarioschrijven, vooral scenario’s voor speelfilms schrijven, maar tegenwoordig willen mensen vooral miniseries en dramaseries maken voor scherm. Ze zien een soort ‘boom time’ in dit soort scenarioschrijven, en in zekere zin hebben ze gelijk – denk aan alle tv-dramaseries die de streamingdiensten nu produceren. Ze hebben veel nieuwe schrijvers met nieuwe ideeën nodig. Ik denk dat het echter de moeite waard is om te onthouden dat niet elk geweldig verhaalidee zes of acht afleveringen nodig heeft om te werken – soms kan een lange speelfilm of een toneelstuk van één of twee bedrijven een verhaal perfect vertellen.