Alle vrouwen in mij en het werkveld van familietherapeuten

Lezing van Regina van de Berg voor FamilySupporters Noordkop, 22 maart 2022

Wat zijn de raakvlakken met het verhaal van mijn debuutroman Alle vrouwen in mij en het werkveld van de kleine twintig familie- en systeemtherapeuten van FamilySupporters Noordkop waar ik woensdag 22 maart een lezing mocht verzorgen? 

Dat zijn de generaties die centraal staan. Alle vrouwen in mij gaat over een aantal generaties vrouwen en hoe keuzes rondom moederschap hun levens hebben beïnvloed. In mijn boek zijn dat de moeder-dochterrelaties van een aantal generaties vrouwen, zoals Michaela, Melinda en grootmoeder Marie.

Bij FamilySupporters Noordkop staan ook generaties centraal: ‘In ons werk binnen gezinnen en families komen we de over-generationele overdracht van nature en nurture dagelijks tegen. Zoals Regina in haar boek zoekt naar het verhaal van generaties, zo zoeken wij ook naar aanknopingspunten bij ouders in het zoeken naar verklaringen van patronen. Herkennen van de eigen krachten en tekortkomingen is een eerste stap op weg naar een andere toekomst’, zegt directeur Henry ten Hoeve daarover.

Schrijver en hulpverlener in gesprek

Dat was ook de reden dat hij mij uitnodigde. ‘Toen we hoorden dat een schrijfster van onze eigen bodem (Den Helder) hier een prachtig verhaal over heeft geschreven, was de link snel gelegd. Samen zijn we hierover in gesprek gegaan, de Schrijver en de Hulpverlener. Op zoek naar herkenning.’

Patronen herhalen of doorbreken

Ik vond het fijn en boeiend om de familietherapeuten te vertellen over hoe de personages in mijn boek generatiepatronen herhalen of juist (willen) doorbreken, om zo een nieuwe wending te kunnen geven aan hun leven. Daarbij ben ik kort ingegaan op de universele vraag hoe je in het reine komt met wat je is overkomen, en zelfs tot vergeving kunt komen.

Vergeven

In mijn boek kan de hoofdpersoon Michaela – na een lange weg – uiteindelijk in een heel klein moment haar moeder vergeven van wie ze lang heeft gedacht dat ze was overleden. In plaats daarvan bleek ze een nieuw bestaan opgebouwd te hebben in de Verenigde Staten, waar ze haar gezin voor in de steek heeft gelaten. Wat in mijn verhaal dan ook aan bod komt, is hoe je omgaat met ‘in het reine komen’ als een familielid al is overleden. Is vergeving dan ook mogelijk?

Struikelen over stenen

Mijn verhaal en de praktijkervaring van deze professionals leverde een boeiende uitwisseling op. Bijvoorbeeld over het belang van ‘de generaties betrekken’ bij het oplossen van problemen, hoever je daarin gaat, en ook de rol van vaders. Worden die wel voldoende betrokken? Het benoemen van ‘stenen uit de vorige generaties waar de dochter nu over kan struikelen’ – een opmerking uit een review van een lezer – gaf ook stof voor discussie. Moet je alle ‘stenen’ opruimen, in de zin van ‘deleten’, of is het voldoende om ze te erkennen? Dat vond ik persoonlijk een mooie gedachte om verder op te kauwen.

Is Alle vrouwen in mij ook voor mannen?

Een leuke vraag was vervolgens of Alle vrouwen in mij ‘ook leuk is voor mannen, om te lezen’. Mijn antwoord is een volmondig ‘ja’. Want dat heb ik inmiddels volop teruggekregen van mijn mannelijke lezers. Inclusief de opmerking ‘dat juist meer mannen dit boek zouden moeten lezen’.

De relatie met de therapeutische omgeving

Over de relatie van Alle vrouwen in mij met de therapeutische omgeving, zegt Henry: ‘Regina verzorgde voor ons een prachtige boeklezing en we hebben enkele exemplaren aangeschaft om onze nieuwsgierigheid naar het verhaal te kunnen stillen. We hebben uiteraard de plot niet weten te ontfutselen. Tijdens de lezing was al snel de herkenning daar. Als FamilySupporters kijken we systemisch, contextueel naar de omstandigheden waarin het kind zich bevindt. Een belangrijk onderdeel van ons werk is de positieve beïnvloeding van de omgeving van het kind te vergroten. Anders dan de personages in het boek, waarin Michaela zelf vanuit nieuwsgierigheid op zoek gaat naar de geschiedenis, zijn wij er als professionals om die nieuwsgierigheid op te wekken. De geschiedenis leert ons immers waar we vandaan komen en waar we lessen uit kunnen leren. En geleerde lessen geven kansen voor kinderen.’

De geneeskracht van verhalen

Voor mij liet deze lezing en de gesprekken daarover weer zien hoe belangrijk verhalen zijn. De verhalen van mijn dierbare personages en de verhalen die de familie- en systeemtherapeuten tegenkomen en bewust ophalen, genezen. Ik haalde het voorbeeld aan waarbij de verhalen van mijn eigen moeder over haar jeugd, mij inzichten hebben gegeven die ik anders niet had gehad.

Ik sloot mijn lezing af met het voorlezen van een deel van mijn meest dierbare scène, de sterfscène van grootmoeder Marie. Haar woorden, jarenlang verstild in haar binnenste, gaan pas weer stromen als ze in het voorportaal van de dood staat. Je gunt toch iedere generatie vrouwen en mannen het vermogen om open en eerlijk verhalen te vertellen over wat ze mee hebben gemaakt. En zo te genezen. Soms zelfs over de grenzen van de dood heen.

Meer informatie over familySupporters Noordkop